Net als sport is meditatie iets wat je kunt trainen. Door regelmatig jezelf uit te dagen kun je effectiever leren mediteren. De grootste uitdaging is een zenretraite waar je bijvoorbeeld een hele week met een groep mediteert zonder met elkaar te praten, dit noemen ze een sesshin.
Omdat het niet altijd mogelijk is om een hele week vrij te nemen, maar er toch behoefte is aan verdieping organiseren de vestigingen van zen.nl regelmatig ZendoWeken. Dit houdt in dat er buiten de gewone lessen vroeg in de ochtend gelegenheid geboden wordt om voor je naar je werk gaat een paar blokjes in stilte te mediteren. De week wordt dan afgesloten met een lange sessie op zaterdagochtend.
Helaas is het voor mij niet mogelijk om gedurende de week mee te doen, maar zaterdag de eerste april heb ik meegedaan en daar heb ik een verslag van gemaakt. Voor de duidelijkheid zal ik wat termen uit dit verslag toelichten.
Zazen is zitmeditatie:
Je zit op je kussen in één van de drie houdingen of je gebruikt een meditatiebankje of een kruk. Één blokje duurt ongeveer 25 minuten.
Kinhin is loopmeditatie
Tussen de meditatieblokjes wordt er een aantal rondjes gelopen. Dit gebeurt volgens een vast ritueel in stilte. Het lopen en het ritueel daaromtrent zijn een aandachtsoefening.
Dokusan is persoonlijk onderhoud:
Iedereen mag om de beurt bij de zenleraar komen in een aparte ruimte om een vraag te stellen of om een antwoord te geven op een eerder door de leraar gestelde vraag.Dokusan is een persoonlijk gesprek van hart tot hart. Zen is zelf leren, de vragen zijn er om je op weg te helpen als je even vast zit.
Dit is het verslag dat ik van de zen zaterdag gemaakt heb:
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Zomaar door de week meedoen met de zendoweek in Breda is door mijn werk als internationaalvrachtwagenchauffeur helaas niet aan de mogelijk tenzij ik er vrij voor neem, maar de zaterdag ben ik in principe thuis. Omdat ik het fijn vind om toch de sfeer te kunnen proeven heb ik me dus maar opgegeven voor de ZenZaterdag. Samen met Gerard en Marianne werd ik gevraagd om te helpen met het ontbijt, en om deze samu te bespreken spraken we om 5:15 uur af in de zendo aan de Willemstraat in Breda. Alhoewel ik gewend ben vroeg op te staan deed het toch wel even pijn toen de wekker om 4:10 uur begon te rammelen, want ik was vrijdagavond door omstandigheden na een lange dag pas rond middernacht in bed gedoken.
Om 5:45 uur zijn we onder leiding van Dymphie Eeftens met 15 personen begonnen aan de eerste ronde zazen. Drie blokjes zitten afgewisseld met kinhin en gevolgd door een lage kinhin buiten. Voor Marianne, Etiënne en mij het moment om het ontbijt voor te gaan bereiden. Etiénne stapte op de fiets om broodjes te gaan halen en Marianne en ik ontfermden ons over het fruit en de thee. Druifjes wassen, de kroontjes van de aardbeien verwijderen, vijgen in tweeën snijden, een trosje bessen verdelen en in vijftien schaaltjes doen. Op het laatst nog wat bramen en frambozen erbij; wat een mooie producten, en er is ruim voldoende. Ondertussen is Etiënne binnengekomen met de broodjes, ik rook ze al voor ik ze zag, heerlijk zo vroeg in de morgen. Etiënne snijdt de broodjes, ik doe er de boter op en Marianne belegt ze met kaas. Terwijl ik druk aan het smeren ben verschijnt er een hand onder mijn mond en proef ik ineens de zachtzoete smaak van een framboos; bijzonder hoe intens je smaak kan zijn als je in de juiste flow bent. Daardoor besef ik wat me nog steeds zo trekt aan de horeca. We werken met z’n drieën zonder te praten, alsof we één zijn, terwijl we voor de eerste keer samen in de keuken staan; ik kan daar zo van genieten. We zijn ruim op tijd klaar en zagen zelfs de kans om nog een blokje mee te zitten.
Dymphie en Etiënne verzorgen het ontbijt. Gezeten op de zwarte zabuton, een witte servet ervoor met een theekom erop wachten we in spanning af, een mooi gezicht. Alhoewel we mogen pakken zoveel als we willen neem ik maar een half broodje. Ik lust eigenlijk wel meer. Vooral omdat ik er al een hele tijd met mijn neus bovenop heb gestaan heb ik veel honger gekregen, maar ik weet dat je slaap krijgt als je veel eet en dan nog gaat mediteren. Net als bij de sesshin neem ik dus genoegen met minder om er dan uiteindelijk meer van te genieten. Omdat ik minder te eten heb, neem ik meer tijd om het te proeven en het smaakt daardoor geweldig . Hierdoor besef ik dat ik eigenlijk te vaak, te veel en te snel eet, en waar ik dus eigenlijk niets aan heb en waardoor ik dus weer veel moet sporten om niet te dik te worden. Als we allemaal ons broodje op hebben krijgen we nog een kop thee en een kom fruit. Dymphie heeft haar beste servies uit de kast getrokken om het fruit in te serveren. Wat is dat genieten, een gevarieerd palet aan smaken waar je normaal eigenlijk te weinig aandacht aan geeft. Het ruiken, voelen en ervaren van de knapperigheid van de schil zijn zo van die dingen waar je normaal niet bij stilstaat. De derde ronde doet Dymphie de ‘Crazy Monk’, altijd een leuke verassing, dus ik ga niet verklappen wat dit inhoudt.
Na het eten heb ik even geholpen met de afwas en was er tijd voor een wandeling in het park. Het was fris en het miezerde een beetje, wat ik niet erg vond, want op die manier was ik meteen weer opgefrist. Om 9:15 uur mochten we weer plaats nemen op ons kussentje voor wat pogingen om tot tien te tellen. Om 9:45 uur was het tijd voor het thema eenvoud. Dymphie vertelde ons dat ze door de titel van het boek……. op het idee gekomen was om de eenvoud uit te leggen aan de hand van de vier edele waarheden. Naast de mat waar Dymphie zat waren nog twee matten schuin weggelegd en Dymphie nam, nadat ze ons allemaal een gekleurd dichtgevouwen briefje had laten kiezen, plaats op een andere mat tegenover deze drie matten. Op deze briefjes stonden verschillende rollen. We kregen vier verhalen te horen, voorgelezen door de personen die de desbetreffende rol op hun papiertje hadden staan.
*De eerste edele waarheid: Het leven is lijden / iedereen is op zoek naar geluk.
Het eerste verhaal ging over een steenhouwer.
Er was eens een steenhouwer die een beeld moest maken voor een rijke man. Toen hij de welvaart van de rijke man zag dacht hij ‘was ik maar rijk’. Als bij toverslag werd hij rijk. Toen hij als rijke man op een warme een stoet langs zag komen waar de koning op een draagstoel gezeten in de schaduw van een parasol rondgedragen werd, dacht hij ,,was ik maar een koning,’’ En prompt werd hij koning. Hij kon zijn geluk niet op, maar toen die zomer de zon alle oogst verdroogde en de rivieren deed opdrogen voelde hij zich weer machteloos. Was ik maar de zon dacht hij, en ja hoor, hij werd de zon. Stralend als de zon zag hij hoe hij de aarde kon beschijnen en verantwoordelijk was voor alle leven op aarde tot op een dag dat een wolk de aarde aan zijn zicht onttrok. Wat dacht hij, heeft een wolk macht over de zon?, dan wil ik een wolk zijn, en je raad het al, hij werd een wolk. Als wolk regende hij dag en nacht en zag hoe de aarde onder zijn macht veranderde in een grote waterpoel. Op een paar rotsen na liep alles onder. Een rots kan dus een wolk trotseren dacht hij, dan wil ik een rots zijn. Trots torende hij als rots boven alles uit, sterk en onverzettelijk was hij nu overtuigd van zijn macht. Tot op een dag hij een bikkend geluid hoorde. Een steenhouwer was beelden aan het hakken uit de rots. Wat dacht hij, een steenhouwer heeft macht over een sterke rots? Dan wil ik toch wel graag weer een steenhouwer zijn. Als steenhouwer was hij nu voor altijd gelukkig
“Wie niet tevreden is met zichzelf, is met niets tevreden en vind nooit het geluk”
*Tweede edele waarheid: Het lijden wordt veroorzaakt door onwetendheid / mensen zoeken het geluk buiten zichzelf
Het tweede verhaal ging over een luie visser.
Toen op een dag een rijk industrieel een visser in de schaduw onder een boom zag liggen vroeg hij: ‘moet jij niet werken?’.’Nee,’ zei de visser, ‘ik heb vandaag voldoende gevangen.’ De industrieel zei: ‘maar waarom vang je niet meer? . Je kunt dan een motor op je boot kopen zodat je nog verder kan varen om zo nog meer vis te vangen. Je kunt van die winst betere netten kopen waardoor je nog meer kan vangen, je kunt op termijn daardoor misschien een tweede boot kopen zodat je personeel aan kunt nemen om voor jou vis te vangen.’ ‘En waarom zou ik dat doen?’ vroeg de visser. ‘Omdat je dan rijk kunt worden,’ antwoordde de industrieel. ‘Waarom zou ik rijk moeten?’ vroeg de visser. ‘Zodat je lekker kan gaan luieren in de schaduw van een boom.’ ‘Wat denk je dat ik nu aan het doen ben?’ vroeg de visser…
”meer is minder, minder is meer”
*Derde edele waarheid:onwetendheid kan worden opgeheven / de deur naar geluk gaat naar binnen open
Het derde verhaal ging over de boeddha en zijn leerlingen
Op een zomeravond zat de boeddha met zijn leerlingen buiten bij het licht van een olielamp. Hij zag hoe de insecten op het licht van de lamp afvlogen en er door verbrand werden. Kijk zei hij, de insecten zien de vlam, maar ze begrijpen hem niet. Ze zijn in de waan dat de vlam hun warmte en geluk zal schenken, maar ze bekopen deze onwetendheid vaak met pijn of zelfs de dood. Mensen zijn vaak net als insecten. Ze zien het vuur van rijkdom, macht of roem en vliegen er onbezonnen op af tot het te laat is.
“weet wat je wilt en laat je niet verblinden door dingen die je niet begrijpt”
*Vierde edele waarheid: het volgen van het achtvoudige pad heft onwetendheid op / geluk zit in onszelf
Het vierde verhaal ging over een professor
Een professor had zijn oud-leerlingen uitgenodigd voor een bakje koffie om eens te zien hoe het hun in het leven verging. Binnen de kortste keren ging het gesprek over de stress van hun baan, rijkdom, en status. De professor ging naar de keuken om een allegaartje van kopjes te halen voor de koffie. Hij had een zeer gevarieerd assortiment koppen, kommen en mokken. Hij liet iedereen zelf zijn keuze maken en begon toen te vertellen. ‘Kijk,’ zei hij, ‘alleen de meest simpele en eenvoudige koppen zijn nog over. Alhoewel het begrijpelijk is dat jullie het beste voor jezelf willen is dat vaak ook de bron van jullie stress. De keuze van het kopje heeft geen invloed op de kwaliteit van de koffie. Soms neemt het zelfs de aandacht weg van hetgeen er in geschonken wordt. Jullie kwamen voor de koffie, maar hebben uiteindelijk meer aandacht geschonken aan de koppen. Het leven is de koffie; de banen , geld en status in de samenleving zijn de kopjes. Het zijn gewoon hulpmiddelen om het leven te omvatten. We kunnen het soort kopje niet altijd kiezen, en het verandert niet de kwaliteit van ons leven. Soms concentreren we ons zo op het kopje dat we vergeten om te genieten van de koffie.
“het leven is de koffie, niet de kopjes….geniet van je koffie!”
“Leef eenvoudig, want de gelukkigste mensen hebben niet van alles het beste, maar maken eenvoudig van alles het beste”
Na deze verhalen hebben we nog drie blokjes gemediteerd. Het eerste van de drie heb ik nog in lotushouding gezeten, maar dat begon op een gegeven moment toch zijn tol te eisen. Zelf bewust de keuze maken om af te zien is goed, maar je moet jezelf ook niet forceren. Tijdens de laatst twee blokjes kwam iedereen aan de beurt voor een persoonlijk onderhoud. De extra beweging kwam mij goed uit, want de slaap begon mij nu ook al parten te spelen. Toen Dymphie terugkwam van dokusan zette ze de A-oefening in en iedereen deed mee. Het voelde als een volwaardige sesshin en ik was blij toen Dymphie de laatste keer de schaal liet galmen. We waren stipt op tijd klaar; nu nog even met zijn allen op de foto. Het wachten was nog even op Etiënne die de leerlingen van de introductiecursus buitenliet. Met de camera op het statief en de zelfontspanner op driemaal hebben we verschillende pogingen gedaan om een perfecte foto te maken, ik ben benieuwd naar het resultaat. Helaas moest ik na afloop snel naar huis. Graag was ik meegegaan naar Coffee & Cream aan de overkant, maar om 13:15 uur kon ik de bezorger van mijn chauffeurspas thuis verwachten en die pas moest ik persoonlijk in ontvangst nemen. Volgende keer beter, het zal vast gezellig geweest zijn. Voor we afscheid namen hebben we eerst de restanten van het ontbijt opgemaakt en kregen we allemaal nog een knuffel en een bloem.
~~~~Wat een geslaagde zendoweekzaterdagochtend.~~~~
Bedankt Dymphie en Etiënne.
