Deze week heb ik me weer eens laten verleiden door facebook. Om minder afgeleid te zijn had ik de app van mijn telefoon verwijderd, maar toen ik in het weekend op mijn laptop naar facebook surfte zag ik dat ik toch heel wat dingen gemist had. Gek eigenlijk hoe hoog de sociale druk van zoiets gestegen is in zo’n korte tijd. Het is een mooi medium van de ene kant, en een lelijk iets van de andere kant. Net als een mes is facebook afhankelijk van het gebruik goed of slecht. Als je er niet bewust mee omgaat steekt het (vaak onbedoeld) een ander of je snijdt jezelf in de vingers. De mooie kant van facebook is dat je jezelf kunt verbinden met iedereen over heel de wereld. Je kunt inspiratie en kennis opdoen van anderen in je eigen beroepsgroep of hobbywereld. Ik heb en groeiende groep vrienden in de transportwereld en ook een groeiende groep van mensen die bezig zijn met meditatie, filosofie en spiritualiteit waar ik informatie uit put. Zou ik op al de onderwerpen die me interesseren in moeten gaan dan heb ik daar een dagtaak aan. Maar soms springen er bepaalde onderwerpen uit waar ik toch graag mijn zegje over wil doen.

De lelijke kant van facebook is de, in mijn ogen foute, conditionering die de meeste mensen onbewust ondergaan. Ten eerste, wat ‘daar’ is lijkt belangrijker dan  ‘hier en nu’. Dit zorgt ervoor dat veel mensen meer in hun gedachtenwereld zitten dan in de werkelijkheid. Ze kijken naar iets moois op facebook of instagram, maar zien de schoonheid niet van wat er daar op dat moment is. De kunst om dit te zien is misschien in onze haastige wereld voor veel mensen niet weggelegd op dit moment, maar als je niet bezig bent met oordelen over van alles en nog wat dan zijn er veel mooie dingen in het leven waar je van kunt genieten zonder er een foto of een video van te moeten maken om likes te krijgen. Dat is ook meteen de tweede lelijke kant van facebook, iets lijkt tegenwoordig pas echt leuk als anderen  het ge-liked hebben. Zo conditioneren we onszelf om leuk te vinden wat de ander ook leuk vindten niet op ons eigen gevoel of onze eigen gedachten over iets af te gaan. Een klein beetje reclameman of politicus kan hier dankbaar gebruik van maken om de massa achter de koe met de grote bel aan te laten lopen.

Het derde lelijke effect van facebook vind ik wel de conditionering om overal een mening en een oordeel over te hebben. We vinden iets leuk, geweldig, grappig, verbluffend, verdrietig, of we zijn er boos over. Hoe dan ook hebben we er een mening over, want niet reageren wordt door sommigen gezien alsof je hun verhaal niet interessant vindt, en dus heb je daarmee ook je mening gedeeld. Deze conditionering zie je in het dagelijkse leven vaak terug als je er een beetje op let. Mensen worden assertiever, wat soms niet verkeerd is, maar wat vaak ongepast geuit wordt. Bijvoorbeeld in het verkeer, het is oké dat je even claxonneert als iemand een domme fout maak waardoor een veiligheidsrisico ontstaat, daarvoor is dat ding uitgevonden. Maar is het oké om te claxonneren om aan te geven dat je het rijgedrag van de ander niet zo goed vind passen bij jouw idee van hoe het moet? Sterker nog, vind je dat je een ander in gevaar mag brengen om te laten zien dat je het niet eens bent met iemands rijgedrag? Veel mensen beseffen niet dat ze hierdoor zelf de agressor zijn en de verkeersveiligheid juist door dit gedrag in gevaar wordt gebracht, en het ergste is dat ze dit vaak bewust negeren omdat ze vinden dat ze de ander ‘even op zijn nummer moeten zetten’.

Ik ga hier nu niet verkondigen dat al dat negatieve gedrag het gevolg is van social media. Het heeft ook te maken met de dynamiek van het leven vandaag de dag. Iedereen heeft haast, ik moet nog dit en ik wil nog dat en dan komt er weer wat tussendoor en dat moet nu echt eerst…. Nja, wie herkent het niet? Door deze manier van leven houden we weinig tijd en energie over om echt stil te staan bij wat werkelijk belangrijk is. Dat koekblik dat je vandaag afsnijdt kan een werkelijk interessante inhoud hebben, iemand die op een ander moment veel voor je kan betekenen. Misschien die verpleegster die net afscheid heeft moeten nemen van haar favoriete patiënt, een sympathieke vrachtwagenchauffeur die even een momentje afgeleid was en daardoor een zwaar ongeval heeft gehad, en zijn laatste adem uitgeblazen heeft in haar compassievolle aandacht.  Of is dit misschien een al te paradoxale gedachtegang?     

Wat mij onlangs erg raakte was het verhaal op facebook van Karel Spang (https://www.facebook.com/Haagsekareltje/posts/1632990076795931). Hij is betrokken geraakt bij een ongeluk, waarbij hij met zijn vrachtwagen een personenauto met een echtpaar en twee kinderen er in geramd heeft, terwijl hij die hij buiten zijn schuld om voor zijn bumper kreeg. Iemand heeft de foto’s op facebook gezet en iedereen had wel een mening over deze vrachtwagenchauffeur, die er zelf enigzins een trauma aan over heeft gehouden. Ik vind het hartverwarmend hoe hij in een video (https://www.facebook.com/Haagsekareltje/videos/1634537033307902/) zijn ervaring hiermee deelt. Een snelle reactie op facebook, met een oordeel, kan scherp snijden als een mes, jij je momentje aandacht, maar een ander moet leven met de wonden. Hoeveel zijn zich hier van bewust?

Een ander verhaal dat me ook bezig heeft gehouden is een dashcam filmpje, een van zovelen waarin een automobilist nog even snel voor de vrachtwagen wil schieten en hierdoor geraakt wordt. Velen vinden dit een kwestie van, eigen schuld dikke bult, maar ik denk daar niet zo over. In de wet staat dat je te allen tijden een ongeluk hoort te vermijden. Voorrang is geen voorrecht, en je recht halen in het verkeer is onrecht. Als professioneel chauffeur moet je jezelf kunnen beheersen, anders ben je een gevaar op de weg, zeker met een grote combinatie. Helaas wordt een bepaald gedrag alleen maar aangewakkerd door dergelijke posts. Ik erger me soms ook aan het gedrag van sommige mensen, en soms heb ik ook de neiging om de ander even te laten voelen dat ze me irriteren, maar ik vind de verkeersveiligheid altijd nog belangrijker dan mijn ego. In eerste instantie vond ik die dashcam een goede aanvulling voor de verkeersveiligheid. Nu heb ik vaak het idee dat er mensen zijn die situaties op de spits drijven om maar wat aandacht te kunnen oogsten op facebook. Het lijkt stoer bewijs te tonen dat je niet met je laat sollen op de weg, maar als het mis gaat en er vallen doden,  ben jij degene die met je eigen daden moet leren leven. Je kunt dan jammeren op facebook wat je wilt, maar diep in jezelf veroordeel je jezelf, en er is geen like, geweldig, grappig of verbluft die dat  verdriet of die boosheid kan doen verdwijnen. Denk na voor je je emoties het stuur over laat nemen, we zijn allemaal mensen met onze eigen eigenwijsheden, schud een keer met je hoofd en ga weer verder met je rit.

‘It takes one to know one’ zeggen de Fransen wel eens. Wat inhoudt, als je denkt dat een ander iets doet met een bepaalde gedachte, dan moet jij die gedachte zelf ook kennen. Als jij die gedachte kent is het mogelijk dat je het eigenlijk wilt doen, maar dat iets je tegenhoudt. Als een ander het dan wel doet ontstaat er een zekere verontwaardiging, zoals sommige ex-rokers meer gepikeerd zijn als er iemand rookt, dan notoire niet-rokers. In die gedachtegang zijn de grootste zondaars vaak degenen die het hardste roepen. Iemand die zich van geen kwaad bewust is ziet er ook geen kwaad in als de ander hetzelfde doet als hij. Om maar een uitspraak van Jezus aan te halen: Oordeelt niet, opdat gij niet geoordeeld wordt; want met het oordeel, waarmede gij oordeelt, zult gij geoordeeld worden, en met de maat waarmee gij meet , zult gij gemeten worden. En zo nog meer, niet dat ik zo Christelijk ben, maar Jezus vond ik wel een geschikte peer. Wat dik 2000 jaar geleden gold, geldt nu nog steeds.

Wekelijks rijd ik voorbij het prestigieuze gerechtsgebouw in aanbouw, in onze mooie stad Breda. Een kapitaal wordt er besteed om dit schip van rechtvaardigheid zo indrukwekkend mogelijk te maken. Maar hoeveel wordt er geïnvesteerd in het begrijpen in plaats van te oordelen? Hoeveel heeft de mensheid geleerd in de afgelopen paar duizend jaar over zaken als oordelen, veroordelen, begrip en compassie? In ieder van ons ligt de oplossing, en ieder van ons moet die oplossing zelf vinden, als dat lukt, leven we in een utopische maatschappij. Onbereikbaar? Ik ga er in ieder geval mijn best voor doen, doe jij mee?  

May the force be with you, (~Yoda)

Peter,

Zenchauffeur.