Bijna dertig jaar geleden stapte ik voor het eerst in een vrachtwagen om hier mijn boterhammetjes mee te verdienen. Ik had van Hare Majesteit de Koningin mijn rijbewijs gekregen als dank voor het vervullen van mijn dienstplicht. Toen ik bij bakkerij Welten in Breda begon kon ik een stuur vasthouden en gas geven. Vooral dat laatste ging goed, onder het motto gang is alles en remmen is angst vloog ik iedere morgen over de binnenwegen rond Bergen op Zoom en Tholen. Na een jaartje toch maar een keer een chauffeursdiploma gehaald want de regeltjes werden strenger. Ik heb het overigens nog nooit hoeven tonen.

Vaak hoor je mensen zeggen dat vroeger alles beter was, en dat komt volgens mij omdat ze de leuke dingen onthouden en de minder leuke dingen voor het gemak vergeten. Toen ik begon te rijden hadden we geen mobiele telefoon of navigatiesysteem. Ik, en de meeste van mijn collega’s met mij, konden geen kaart lezen, dus een nieuwe route hield in dat je maar een paar dagen met een collega moest meerijden. Als je met problemen stond onderweg moest je het zelf maar uitzoeken. Voor de rest had je veel meer vrijheid dan nu omdat niemand enig idee had waar je uithing. Ik weet nog wel dat ze een vrachtwagen enkele dagen kwijt waren omdat de chauffeur hem mee naar huis had genomen toen hij ziek was. Hij had niets gemeld en nam de telefoon niet op. De wagens waren uitgerust met een tachograaf,  maar de eerste jaren bleef de schijf er gewoon heel de week in zitten. Na een controle kregen we een waarschuwing dat we ons aan de regeltjes moesten gaan houden.

Als ik kijk naar de evolutie van het transport dan zijn er veel dingen verbeterd. Maar het is niet alleen maar vooruitgang in mijn ogen. Met alle technologie is er veel speelruimte verloren gegaan. De vrijheid is in mijn ogen enorm beperkt. Als we in die tijd ’s morgens een beetje laat waren reden we met 120 km/u richting Zeeland. Dat dit niet meer kan vind ik niet verkeerd, ik heb ondertussen in Frankrijk een aantal ongelukken gezien met vergelijkbare bakwagentjes en er blijf weinig van zo’n cabine over bij een crash. De snelheidsbegrenzer was destijds een enorme tegenvaller, toen kwam de mobiele telefoon. In het begin leuk, maar nu kon je ineens te pas en te onpas extra taken krijgen. Maar vanwege de tachograafschijven moesten we dat wel binnen de tijd doen. Langzaam maar zeker verhoogde zo de werkdruk.

Niet lang daarna ben ik internationaal gaan rijden. Dit was een hele nieuwe manier van werken. Geen mobiele telefoons, want dat was te duur in het buitenland, zelf je route bepalen met de kaart en kijk maar hoe jij je verstaanbaar maakt. Gelukkig had ik een beetje Frans en Duits op school gehad, want in Frankrijk kom je doorgaans niet ver met de Engelse taal. Met de tachograafschijven leerde je creatief omgaan door je collega’s. Nederlanders stonden destijds bekend bij de gendarmerie als zeer goede maar ook frauduleuze chauffeurs. Het was vaak een kat en muisspel om slordigheidfoutjes te vinden in je administratie. Ik heb vaak het gevoel gehad dat oom agent wel aanvoelde dat er iets niet klopte, maar het niet direct kon vinden. Een beetje babbelen in zijn moedertaal hielp dan wel eens om de agent gunstig te stemmen en niet te ver door te zoeken. Aan het eind van de maand wist je waar je het voor deed. Dikke uren werken als je van huis was maakten het de moeite waard om vrouw en kinderen achter te laten. 

Tegenwoordig is het allemaal anders. Ik kan natuurlijk alleen maar uit mijn eigen ervaring spreken, maar ik hoor meer chauffeurs klagen. Enerzijds is het allemaal makkelijker geworden door de technologische ontwikkeling. Een kind kan de was doen, schakelen, kaartlezen, taalvaardigheid,  creatief met de tachograaf omgaan, allemaal overbodig. Het respect voor de chauffeurs is in mijn ogen in hetzelfde tempo gedaald als de technologie is ontwikkeld.  Je wordt steeds meer een rijautomaat. Steeds meer verantwoordelijkheden en risico’s worden afgewenteld op de chauffeur. Als ik vroeger een boete kreeg in Frankrijk in verband met gerommel met de rijtijden dan kreeg ik die van de baas terug. Nu wordt er op de minuut af gepland en maak jij een foutje, dan betaal je de volle bak zelf. De boetes hier in Nederland zijn gewoonweg absurd.  Als je iedere dag op de weg zit,dan ligt een klein foutje vaak op de loer. Net even een beetje te hard rijden of met je trailer door donker oranje omdat je iets te laat was met afremmen en een noodstop niet handig is. 

Alles moet snel en flexibel. Vandaag 15 diensturen en morgen na 4 uurtjes werken naar huis omdat er niets te doen is. Iedere maand je uren controleren of ze wel kloppen. Omdat ik in de winkeldistributie werk heb ik met twee planningen te maken en communicatie lijkt zeer complex te zijn in dit technologische tijdperk. Door slordigheden van de magazijnmedewerkers ben ik vaak extra tijd en energie kwijt aan het laden die ik vervolgens bij twee verschillende administraties moet declareren. Ik ben het een beetje beu. De lol is eraf, eerst was het een uitdaging, nu is het een dagelijkse afknapper. En ik ben niet de enige. Ik vraag me wel eens af of het tij nog keert. Ik werk deze maand nog uit en ga dan met onbetaald verlof. Vier maanden, een half jaar, ik weet het nog niet.  Even er tussenuit, bedenken of ik dit wel wil blijven doen tot mijn pensioen.  

Ik ga te voet naar Santiago de Compostella en ik hoop tegen de tijd dat ik daar ben te weten wat ik wil. Ik heb wel het idee opgevat om mijn terugreis te regelen via deze blog. Meerijden of zelf rijden dat maakt me niet uit. Ik neem mijn rijbewijs en chauffeurskaart mee op reis en als ik ergens in december of januari klaar ben met deze tocht kijk ik wel wat er mogelijk is. Misschien dat ik collega’s tegenkom die nog wel lol in hun vak hebben en kies ik er dan voor om toch te blijven rijden. Ik vind het jammer dat ons mooie vak verpest wordt door tijdsdruk, regeltjes en weinig respect voor de chauffeur. Maar misschien is dat alleen mijn ervaring maar. 

Tot de volgende blog, 

Peter,

Zenchauffeur.